Kaldırma ve İletme Ekipmanları

İşletmelerde kullanılan en önemli ekipmanlardan birisi de kaldırma ve iletme ekipmanlarıdır.

Vinçler, caraskallar, forkliftler, transpaletler, yük asansörleri, platformlar, iskeleler, sapanlar vb ekipmanlar bu kapsama girmektedir. Ancak, kaldırma ve iletme ekipmanlarının kullanımındaki sorunlar nedeniyle her yıl çok sayıda yaralanma ve ölüm olayı meydana gelmektedir. Örneğin vinç halatları koparak yük düşebilmekte; kule vinçler, mobil vinçler devrilebilmekte; iskeleler çökebilmektedir.

Kaldırma ve iletme ekipmanlarında yaşanan kazaların önemli nedenleri arasında yanlış kullanım, düzenli bakımların yapılmaması, aşırı yüklemeyi önleyecek emniyet sistemlerinin çalışmaması, kapasite fazlasının kaldırılması, aşınma ve yıpranmaların zamanında fark edilmemesi, emniyet sınır kesici sistemlerinin bulunmaması gibi bir çok neden yer almaktadır.

Bu tehlikeler nedeniyle Kaldırma ve İletme Ekipmanları, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında periyodik kontrollerin gerçekleştirilmesi zorunlu olan ekipmanlar arasında yer almaktadır.

Kaldırma ve İletme Ekipmanlarının periyodik kontrolleri genel olarak en geç yılda 1 kez gerçekleştirilmelidir. İskele grubunda yer alan ekipmanların periyodik kontrolleri ise en geç 6 ayda bir kez gerçekleştirilmelidir.

Periyodik kontrolleri yapmaya makina mühendisleri, makina ve metal bölümü mezunu teknik öğretmenler, makina teknikerleri ve yüksek teknikerleri yetkilidir. İskele grubunda yer alan ekipmanların periyodik kontrollerinde ise yukarıda belirtilen ünvanların yanında üniversitelerin inşaat ve mimarlık bölümü mezunları ile bunların tekniker ve yüksek teknikerleri; gemi yapım işlerinde ise gemi inşa mühendisleri yetkilidir.

Periyodik kontroller özel bir uzmanlık alanıdır. Periyodik kontrol yapan kişilerin yönetmelikte belirtilen ünvanları taşıması yanında ekipmanların standartları ve periyodik kontrol kriterleri konusunda da bilgili olması gerekmektedir. Her bir ekipmanın periyodik kontrolleri ilgili ulusal ve uluslararası standartlarda belirtilen kriterlere göre gerçekleştirilmelidir.

Kaldırma ve iletme ekipmanlarının kontrollerinde öncelikle belge kontrolleri, görsel kontroller ve işlevsel kontroller gerçekleştirilmektedir. Sonrasında ekipmanın ilgili standartlarının şartlarına uygun olarak yük testleri gerçekleştirilmektedir. Örneğin vinçlerde kapasitenin 1,25 katı ile statik testler ve 1,1 katı ile de dinamik testler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca ekipmanın özelliğine göre, ilgili standartların öngördüğü aşırı yük sistemlerinin çalışmaları, emniyet frenlerinin çalışmaları gibi kontroller de gerçekleştirilmektedir. Kontrollerde kalibrasyonlu ölçü aletleri kullanılmaktadır