Periyodik kontrol, işyerlerinde kullanılmakta olan iş ekipmanlarının güvenli ve işletme yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, yasal mevzuat tarafından öngörülen periyotlarda ve kontrol yöntemlerine uygun olarak yapılan denetim uygulamasıdır.

Periyodik kontroller, ilgili yönetmelikçe belirlenmiş yetkin personeller tarafından yapılmaktadır.

Periyodik Kontrollerin Önemi Nedir?

Periyodik kontroller yasa, tüzük ve yönetmeliklerle ülkemizde yaptırılması zorunlu olan yükümlülüklerdir. İş kanunu gereği her işveren iş yerinde çalışanların her şeyden önce can ve mal güvenliğini ve cihazların kullanımlarında güvenliği sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi açısından periyodik kontrollerin yapılması gerekmektedir.

Periyodik Kontrol Yasal Zorunluluğu Nedir?

“6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” kapsamına giren tüm işyerlerini kapsayan,  25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”, işyerlerinde bulunan iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gereken asgari şartları belirlemiştir.

Bu asgari şart; kısaca iş ekipmanı olarak tanımlanan işin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve tesisatın yine yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce muayene, deney ve test faaliyetlerinin yapılmasını, kontrol sonuçlarının kayıt altına alınmasını ve denetimlerde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanmasını hüküm altına almıştır.

İşverenin Zorunluluğu Nedir?

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”

Birinci Bölüm
Madde 7

1. b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike oluşturabilecekiş ekipmanının;

1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce periyodik kontrollerinin yapılması,

2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce gerekli kontrollerin yapılması, sağlanır.

Periyodik Kontroller Ne  Zaman Yaptırılmalıdır?

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” İkinci Bölüm madde 7’de ve EK – III de iş ekipmanlarının kontrolü aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.

Madde 7 İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenir.

18.02.2022 tarihinde yayınlanan İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ gereği, Periyodik Kontrolleri yaptırılması zorunlu olan ekipmanlara aşağıdaki bazı eklemeler yapılmıştır.

Basınçlı kap ve tesisatlar

* Atmosferik, bombeli silindirik, prizmatik, çelik veya termoplastik, açık veya kapalı tehlikeli sıvı depolama tankı

* Atmosferik, dik, silindirik, yer üstü, çelik kaynaklı birleştirmeli, açık ya da kapalı tavanlı tehlikeli sıvı depolama tankları

Kaldırma ve iletme ekipmanları

* Sürekli taşıma donanımları (konveyörler)

* Kaldırma tablaları (Sabit iki konum için çalışan kaldırma tablalar veya 2’den fazla sabit iniş yapan. Düşey yolculuk hızı 0,15 m / s’yi aşmayan)

* Kren asansörleri * Manipülatörler

Tesisatlar

* Yangın söndürme sistemleri, otomatik yağmurlama sistemleri, otomatik gazlı söndürme sistemleri, mutfak davlumbaz söndürme sistemleri (yangın su deposu, yangın pompa dairesi ve yangın pompaları performans testleri, sabit boru tesisatı, sprinkler sistemi, yangın dolapları, hidrant sistemi ve benzeri)

* Portatif yangın söndürücüler (yangın söndürme cihazları)

* Kaçış yolu basınçlandırma sistemleri ve duman tahliye sistemleri

* Yangın algılama ve uyarı sistemleri

Tezgâhlar

* Presler * Torna tezgahları * Freze tezgahları * Ağaç işleme tezgahları * Soğuk metal testereleri

* Hareketsiz taşlama makineleri * İşleme merkezleri * Delme makinaları * Giyotin makaslar

* Şerit testereler * Transfer tipi ve özel amaçlı tezgâhlar

Endüstriyel raf ve kapılar

* Endüstriyel raflar

* Endüstriyel kapılar

İş makineleri

* Yükleyiciler * Sondaj makinaları * Hidrolik kazıcılar

* Damperli kamyonlar * Greyderler * Skreyperler

* Beton pompası * Boru döşeyiciler * Asfaltlama makinaları

Patlayıcı ortamda kullanılan iş ekipmanları

* Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB) kapsamında yer alan iş ekipmanları.